بوتاکس، سم بوتولینوم (Botulinum toxin) است که از ابتدا با نام تجاری بوتاکس (Botox) در ایران معروف است و در واقع اولین برند تایید شده در جهان است که توسط شرکت آلرگان در آمریکا عرضه شده است.

از سم باکتری کلستریدیوم بوتولینوم تهیه می شود که در کنسروهای فاسد هم وجود دارد. این باکتری شامل 8 نوع A تا G هست که نوع C خودش دو نوع 1 و 2 دارد. تنها گونه های A و B برای تزریق های درمانی به کار گرفته می شوند.

بعد از تزریق بوتاکس به درون عضله، سم بوتولینوم درگاه عصبی را اشباع و می بندد و در نتیجه آن از آزاد شدن یک حامل عصبی (نوروترنسمیتر) به نام استیل کولین (acetylcholine) جلوگیری می کند که باعث فلج شدن عضله شده و باعث کاهش چین و چروک و متوقف کردن اسپاسم می شود. علاوه بر مداخله در آزاد شدن استیل کولین، سم بوتولینوم در آزاد شدن میانجی های دردی و التهابی مانند ماده p و گلوتامین نیز اختلال ایجاد کرده که به همین دلیل می توان از آن در درمان سردردهای میگرنی نیز استفاده کرد.

سم بوتولینوم (BTX) یک نوروتوکسین قوی است که آزاد شدن استیل کولین از پایانه های عصبی را مسدود می کند و بنابراین منجر به توقف انتقال حرکتی سوماتیک و پاراسمپاتیک می شود. اخیراً مشخص شده است که BTX همچنین در انتقال حسی تداخل ایجاد می کند

توکسین بوتولینوم نوع A بر روی پایانه های عصبی در عضلات اثر می کند تا از انقباض عضلات و ظهور علائم افزایش سن جلوگیری نماید.

 

بوتاکس فقط یک راه حل موقت برای کاهش چین و چروک هستند و نیاز به تکرار در عرض چند ماه برای حفظ ظاهر بهبود یافته پوست دارند.

 

برندهای بوتاکس

سه نوع توکسین بوتولینوم در حال حاضر برای استفاده زیبایی در بازارهای غربی تایید شده است:

  • Botoxیا Onabotulinum یا Ona شرکت آلرگان امریکا
  • Dysport یا Abobotulinum انگلستان یا Abo
  • Xeomin یا incobotulinum شرکت Merz آلمان یا Inco

تفاوت بین محصولات از نظرفرایندهای تولید ، روش های تصفیه، و مواد غیر فعال در فرمول آنهاست.

دوتای اول یخچالی هستند ولی زئومین در دمای اتاق نگهداری می شود. زئومین پیچیدگی پروتئینی کمتری دارد و احتمال حساسیت کمتری دارد ولی در عین حال ممکن است بمرور در بدن ایجاد مقاومت نماید.

 

سایر بوتاکس ها عبارتند از:

نورونوکس کره- مصپورت و دیستون ایران و بوتاکس های کانادایی یا چینی

 

اثرات بوتاکس

      • زیبایی: شامل رفع چین و چروک، بهبود افتادگی پوست، لیفت ابرو، و ...
      • درمانی: شامل تیک های عصبی و عضلانی، میگرن و...

نوروتوکسین های بوتولینوم (Bonts) همچنین با مهار نوروترانسمیترهای مدولاتور درد ، از جمله گلوتامات، ماده پی (SP) و پپتید مرتبط با ژن کلسیتونین (CGRP)، اثرات ضد درد و ضد التهابی دارند.